Ο τελευταίος των τελευταίων: αφιέρωμα στον ζωγράφο των κινηματογραφικών αφισών

Ο 80χρονος Βασίλης Δημητρίου συνεχίζει μια πρακτική που έχει σχεδόν εξαφανιστεί — ζωγραφίζει στο χέρι κινηματογραφικές αφίσες, κρατώντας ζωντανή μια παράδοση σχεδόν χαμένη στην ψηφιακή εποχή.

Στην καρδιά της Αθήνας, μακριά από τα φώτα των Καννών, ένας καλλιτέχνης με τρεμάμενα χέρια λόγω της νόσου του Πάρκινσον, δεν σκέφτηκε ποτέ να παρατήσει το πινέλο. Ο Βασίλης Δημητρίου, σήμερα ογδοντάχρονος, «έπιασε δουλειά» ζωγραφίζοντας κινηματογραφικές αφίσες σε μια εποχή που η ψηφιακή παραγωγή έχει πάρει την πρωτοκαθεδρία.

Ο Βασίλης Δημητρίου ζωγραφίζει κινηματογραφική αφίσα στο ατελιέ του — Ο καλλιτέχνης στο εργαστήριό του στην Αθήνα.

Κατά το γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων Agence France‑Presse, ο Δημητρίου — επιζήσας της γερμανικής Κατοχής — παραμένει αποφασισμένος να «παλέψει» μόνος του ενάντια στην ψηφιακή εκτύπωση. Για εκείνον, η ζωγραφική των αφισών δεν είναι απλώς δουλειά, είναι «τέχνη που βγαίνει από την καρδιά». :contentReference[oaicite:2]{index=2}

Από το 1960 και μετά, όταν ο ελληνικός κινηματογράφος έζησε τις μέρες μεγάλης του δόξας, ο Δημητρίου αναλάμβανε έως και πάνω από 10 αφίσες την εβδομάδα. Σήμερα, μόνο το σινεμά :contentReference[oaicite:3]{index=3} κρατά αυτή την παράδοση. «Η ζωγραφική είναι ένας τρόπος να κάνουμε το σινεμά πιο οικείο, όταν τα πάντα γίνονται ολοένα και πιο πλαστικά», λέει η συνιδιοκτήτρια του κινηματογράφου, Βιρτζίνια Αξιώτη. :contentReference[oaicite:5]{index=5}

Αφετηρία και τεχνική

Γεννημένος το 1935 στην Κυψέλη, ο Δημητρίου μαθήτευσε δίπλα σε Τσέχο ζωγράφο αφισών και στη συνέχεια ανέπτυξε τη δική του τεχνική. :contentReference[oaicite:6]{index=6} Στις καλές του ημέρες είχε δύο βοηθούς και τη σύζυγό του να του δίνει «ένα χεράκι» ώστε να παραδίδει μία αφίσα την ημέρα σε δεκάδες κινηματογράφους της Αθήνας. Σήμερα, η «παράδοση» αυτή διαρκεί τρεις ημέρες.

Μπίρελ πίνακας με τον Βασίλη Δημητρίου να ζωγραφίζει αφίσα στο σινεμά Αθήναιον — Στιγμιότυπο από τη δημιουργία αφίσας στον κινηματογράφο Αθήναιον.

Στη δεκαετία του ’60, η παραγωγή του ήταν τόσο έντονη που συνέθετε αφίσες με μεθόδους που σήμερα μοιάζουν σχεδόν ακατόρθωτες. Ο ίδιος θυμάται πως «αν κλείσω τα μάτια μου, μπορώ να ζωγραφίσω τον Clint Eastwood». Για εκείνον, η αφίσα είναι οδηγός παιχνιδιού πάθους, ένας καμβάς για κινηματογραφικά όνειρα που κρέμονται από έναν τοίχο.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ: Διακοσμητικά σχέδια στο χέρι με τέμπερα -Νοσταλγία

Σκηνές από την ζωή και την εποχή

«Κάποτε οι αφίσες των κινηματογραφικών ταινιών μπορούσαν να πυροδοτούν πάθη», αναφέρει το AFP. «Στις αρχές της δεκαετίας του ’60, είχα ζωγραφίσει μια αρκετά προκλητική για την εποχή αφίσα, βάζοντας την πρωταγωνίστρια να φορά μπικίνι», θυμάται ο δημιουργός. :contentReference[oaicite:8]{index=8}

Αφίσα μπικίνι που δημιούργησε ο Βασίλης Δημητρίου στη δεκαετία του ’60 — Η «προκλητική» αφίσα που δημιούργησε τη δεκαετία του ’60.

Λίγα χρόνια μετά, συνέβη το αντίθετο: ο Δημητρίου κλήθηκε να «ξεγυμνώσει» λίγο τη Σοφία Λόρεν επειδή θεωρήθηκε ότι είχε καλύψει υπερβολικά το μπούστο της. «Όταν κατέβηκα από τη σκάλα μου, είχαν μαζευτεί διάφοροι άνδρες γύρω μου για να χειροκροτήσουν», θυμάται.

Ο Βασίλης Δημητρίου παρουσιάζει έργο του μπροστά σε κινηματογράφο — Ο καλλιτέχνης κατά την ανάρτηση της αφίσας του.

Η ζωή του θυμίζει κάτι από το κινηματογραφικό έπος Cinema Paradiso – παιδί στην τραυματισμένη από τη γερμανική Κατοχή Αθήνα, με τις αναμνήσεις από πείνα και παιδική εφηβεία που μοιάζει με σκηνικό ταινίας. :contentReference[oaicite:11]{index=11} «Η μητέρα μου έλεγε συνέχεια “θα πεθάνουν τα παιδιά μας”», θυμάται ο ίδιος.

Σήμερα και η αξιοπιστία μιας παράδοσης

Αν και σήμερα δεν πηγαίνει πλέον στο σινεμά και δηλώνει πως δεν βλέπει ταινίες, ο Δημητρίου δηλώνει πως «πάντα μπορώ να βελτιώνομαι». Η χειροποίητη αφίσα του, με τα μείγματα χρωμάτων, τα μεγάλα μεγέθη και την τεχνική που απαιτεί αντοχή και πάθος, αντιστέκεται στον χρόνο και στην ψηφιακή μηχανή. :contentReference[oaicite:12]{index=12}

Ο συνεργάτης του Βασίλη Δημητρίου ανυψώνει την χειροποίητη αφίσα σε κινηματογράφο — Η διαδικασία της ανάρτησης της χειροποίητης αφίσας.

Στην εποχή που τα πάντα γίνονται «πλαστικά» και προσωρινά, η δουλειά του Δημητρίου παραμένει σαν μάρτυρας μιας άλλης αισθητικής: της ανθρώπινης χειροτεχνίας, της τέχνης στο δρόμο, της προσωπικής υπόσχεσης για το σινεμά όπως παλιά.