Σχέδιο κλιματικής δράσης για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας μέσω της αξιοποίησης της ανεξάντλητης ηλιακής ενέργειας της Ελλάδας, παρουσίασε σήμερα η Greenpeace, καταθέτοντας πρόταση για ένα πράσινο κοινωνικό οικιακό τιμολόγιο.
Ακολουθεί ολόκληρη η ανακοίνωση της Greenpeace με την παρουσίαση της πρότασης
Με δεδομένη την ανάγκη στροφής στις καθαρές πηγές ενέργειας με κοινωνικά δίκαιο τρόπο, αλλά και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, η Greenpeace καταθέτει ένα κοστολογημένο σχέδιο παροχής δωρεάν ηλιακής ενέργειας σε 340.000 ευάλωτα νοικοκυριά. Τα νοικοκυριά θα αποκτούν δωρεάν είτε το δικό τους οικιακό φωτοβολταϊκό σύστημα είτε μέρισμα σε ενεργειακή κοινότητα, η οποία θα λειτουργεί φωτοβολταϊκό πάρκο, θα παράγουν τα ίδια την ενέργεια που χρειάζονται και δεν θα έχουν ανάγκη το σημερινό Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ). Η πρόταση δεν επιβαρύνει περαιτέρω τους καταναλωτές ή τους φορολογουμένους σε σχέση με το σημερινό ΚΟΤ, παρά το γεγονός ότι το οικονομικό όφελος για τα νοικοκυριά είναι μεγαλύτερο. Η κυβέρνηση μπορεί να υλοποιήσει το σχέδιο με τη συμμετοχή της ΔΕΗ, των ιδιωτών προμηθευτών ενέργειας αλλά και των δήμων.
Η μεγάλη ηλιοφάνεια της χώρας, αλλά και η συνεχής μείωση του κόστους των φωτοβολταϊκών επιβάλλουν την εφαρμογή ενός φιλόδοξου προγράμματος ηλιακής κοινωνικής πολιτικής στη χώρα μας. Το προτεινόμενο σχέδιο δράσης της Greenpeace στοχεύει στη σταδιακή ένταξη 340.000 νοικοκυριών[2] σε βάθος δεκαετίας, έχει μέσο ετήσιο κόστος υλοποίησης περίπου 45 εκατ. € – δηλαδή ίσο ή και λιγότερο από το σημερινό ΚΟΤ[3] – ενώ μπορεί να ξεκινήσει άμεσα με ένα μικρότερο ποσό της τάξης των 6-13 εκατ. € για τον πρώτο χρόνο. Για την εφαρμογή του η Greenpeace προτείνει συγκεκριμένους διαθέσιμους πόρους,[4] οι οποίοι μπορούν να ανακατανεμηθούν άμεσα χωρίς να επηρεάσουν τον κρατικό προϋπολογισμό ή να επιβαρύνουν περαιτέρω τους καταναλωτές. Κατά την υλοποίηση του προγράμματος θα δημιουργηθούν ετησίως 440 – 6.580 θέσεις εργασίας στην ελληνική οικονομία. Δεν είναι τυχαίο ότι παρόμοια προγράμματα ηλιακής κοινωνικής πολιτικής έχουν ξεκινήσει την εφαρμογή τους[5] σε προοδευτικές πολιτείες των ΗΠΑ και της Αυστραλίας.
Το σχέδιο δράσης της Greenpeace προβλέπει ενδεικτικά παροχή 2kW φωτοβολταϊκής ισχύος ανά νοικοκυριό,[6] το οποίο μεταφράζεται σε βοήθεια ίση ή μεγαλύτερη από αυτήν που λαμβάνουν σήμερα με το ΚΟΤ. Ουσιαστικά τα νοικοκυριά βγαίνουν από ένα καθεστώς πολυετούς στήριξης αποκτώντας την ενεργειακή ανεξαρτησία τους με μία και μοναδική παρέμβαση. Για τον ίδιο λόγο, γίνεται πολύ πιο αποδοτική χρήση των χρημάτων των καταναλωτών και φορολογουμένων, τα οποία σήμερα στηρίζουν τα προγράμματα βοήθειας.
Προβλεπόμενα οφέλη ανά νοικοκυριό
“Το ΚΟΤ αποτέλεσε ένα μικρό αλλά χρήσιμο βοήθημα στα χρόνια της κρίσης για εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά. Ήρθε η ώρα όμως να το αντικαταστήσουμε με κάτι καλύτερο, πολύ πιο αποτελεσματικό και φθηνότερο. Κάτι φιλικό προς το περιβάλλον και το κλίμα”, ανέφερε ο Τάκης Γρηγορίου, υπεύθυνος για θέματα ενέργειας και κλιματικών αλλαγών στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace. “Δεν υπάρχει κανένας λόγος να κρατάμε εξαρτημένα τα ευάλωτα νοικοκυριά σε ένα μόνιμο καθεστώς στήριξης, όταν μπορούμε να τα βοηθήσουμε να σταθούν στα πόδια τους. Δεν υπάρχει κανένας λόγος η Ελλάδα να καθυστερεί στην αξιοποίηση της καθαρής ενέργειας του ήλιου της προκειμένου να καταπολεμήσει ουσιαστικά την ενεργειακή φτώχεια.”
Πέρα από ένα αποτελεσματικό εργαλείο αντιμετώπισης της ενεργειακής φτώχειας, το προτεινόμενο σχέδιο δράσης έχει και άλλα σημαντικά οφέλη για την οικονομία και τη χώρα, αφού:
- Ενισχύει τις επενδύσεις καθαρής ενέργειας δημιουργώντας χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας στην οικονομία και νέα έσοδα για το δημόσιο και τα δημόσια ταμεία.
- Μπορεί να βοηθήσει την ΔΕΗ να εισπράξει μέρος των ανεξόφλητων οφειλών που προέρχονται από τους μετρητές χαμηλής τάσης.
- Προσφέρει ευκαιρίες για την εμπλοκή όλων των προμηθευτών ενέργειας, αφού μέσω της συμμετοχής τους θα μπορούν να καλύπτουν τις δεσμεύσεις που απορρέουν από το Καθεστώς Επιβολής Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης της ΕΕ.[7]
- Είναι συμβατό με παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια
- Αποτελεί παράδειγμα κλιματικής πολιτικής με αυξημένο κοινωνικό πρόσημο
- Προωθεί την ενεργειακή δημοκρατία και ενισχύει τον ρόλο των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας από τα ορυκτά καύσιμα σε καθαρές πηγές ενέργειας.
Η Greenpeace ζητάει από την κυβέρνηση:
- Να υιοθετήσει φιλόδοξο σχέδιο δράσης για την ενέργεια και το κλίμα, συμβατό με τον στόχο συγκράτησης της πλανητικής θερμοκρασίας στον 1,5°C, σύμφωνα με τις υποδείξεις της επιστήμης.
- Κατά συνέπεια, να θέσει χρονοδιάγραμμα έγκαιρης και οριστικής απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και μετάβασης της οικονομίας σε καθαρές πηγές ενέργειας με κοινωνικά δίκαιο τρόπο.
- Να επεξεργαστεί φιλόδοξο σχέδιο για ηλιακή κοινωνική πολιτική η οποία σταδιακά αντικαθιστά τις επιδοτήσεις κατανάλωσης (όπως είναι το ΚΟT) και διασφαλίζει όρους ισότιμης πρόσβασης στα ευάλωτα νοικοκυριά στην παραγωγή και κατανάλωση καθαρής ενέργειας.
Σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση του προγράμματος εκτός από την κυβέρνηση, μπορούν να διαδραματίσουν οι ΟΤΑ, αξιοποιώντας διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία ή ακόμα και ίδια κεφάλαια. Όσοι δημότες επιθυμούν να ζητήσουν από τους δήμους τους να επενδύσουν σε τοπικά προγράμματα ηλιακής κοινωνικής πολιτικής, μέσω της αξιοποίησης δημοτικών οροφών ή εκτάσεων, μπορούν να μπουν στην ιστοσελίδα iliemou-iliesou.gr/ και να στείλουν επιστολή στους δήμους τους.
Υποσημειώσεις
[1] Εδώ μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά το σχέδιο κλιματικής δράσης που δημοσίευσε η Greenpeace https://greenpeacegreece.org/reports/solar_report.pdf
[2] Σήμερα 4 στα 10 νοικοκυριά δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας της ΔΕΗ, από τα 780.000 νοικοκυριά τα οποία υπάγονται σήμερα στο ΚΟΤ ακριβώς τα μισά, δηλαδή τα 340.000, αδυνατούν να αποπληρώσουν τους λογαριασμούς, παρά τη βοήθεια που δέχονται.
[3] Για το 2016, το συνολικό ετήσιο αντάλλαγμα για ΚΟΤ και πολυτέκνους εκτιμήθηκε στα 79.734.999 € (Απόφαση ΡΑΕ, ΦΕΚ Β 3057, 6η Σεπτεμβρίου 2017) και αφορούσε περίπου 780.000 νοικοκυριά (στοιχεία 2017). Ωστόσο η χρέωση των καταναλωτών για τις επιδοτήσεις των ευάλωτων νοικοκυριών υπό το ΚΟΤ είναι διαρκής. Αντίθετα, το σχέδιο της Greenpeace αποκαθιστά τα νοικοκυριά με μία παρέμβαση, αξιοποιώντας καλύτερα τα χρήματα των καταναλωτών και εξοικονομώντας πόρους μακροπρόθεσμα.
[4] Το ΚΟΤ σήμερα χρηματοδοτείται από τις χρεώσεις Υπηρεσίας Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ). Στην έκθεσή της η Greenpeace λαμβάνει υπόψη τις εξελίξεις στο ευρωπαϊκό και ελληνικό σύστημα ενέργειας (τιμή άνθρακα, διασύνδεση νησιών κα) και προτείνει την αξιοποίηση μικρού μέρους των πόρων που αναμένεται να απελευθερωθούν από ΥΚΩ αλλά και το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ), με τρόπο που δεν επιβαρύνει τους καταναλωτές. Ωστόσο, το σχέδιο μπορεί να χρηματοδοτηθεί εν μέρει και με ίδια κεφάλαια από τη ΔΕΗ και τους υπόλοιπους προμηθευτές ενέργειας. Σήμερα όλες οι εταιρείες διανομής ενέργειας υποχρεούνται σε υλοποίηση παρεμβάσεων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης σε καταναλωτές τελικής ενέργειας υπό το κοινοτικό Καθεστώς Επιβολής Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης. Από την 1η Ιανουαρίου 2021 είναι σχεδόν σίγουρο ότι τα φωτοβολταϊκά για αυτοπαραγωγή θα συγκαταλέγονται στις επιλέξιμες τεχνολογίες, συνεπώς η χρηματοδότηση επενδύσεων ηλιακής κοινωνικής πολιτικής θα αποτελεί συμφέρουσα επιλογή και για τις εταιρείες προμήθειας ενέργειας.
[5] Σε πολιτείας των ΗΠΑ και της Αυστραλίας έχει ήδη ξεκινήσει η αντικατάσταση των επιδοτήσεων κατανάλωσης σε ευάλωτα νοικοκυριά με εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων. Δείτε περισσότερα στο κεφάλαιο 6 της Έκθεσης της Greenpeace.
[6] Η Greenpeace προτείνει μέση ισχύ φωτοβολταϊκών 2kW ανά νοικοκυριό, η οποία αντιστοιχεί σε παραγωγή 2.800 – 3.100 κιλοβατώρων τον χρόνο, ποσότητα ικανή να καλύψει το 70-80% των αναγκών σε ηλεκτρικό ρεύμα των νοικοκυριών, με εκτιμώμενη μέση ετήσια εξοικονόμηση χρημάτων στην 25ετία από 345 € έως 425 €. Η προτεινόμενη βοήθεια είναι συμβατή και με περαιτέρω παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στο κτίριο. Σύμφωνα με την πρόταση, τα νοικοκυριά αποκτούν είτε το δικό τους οικιακό φωτοβολταϊκό σύστημα 2kWp δωρεάν, είτε αποκτούν δωρεάν μέρισμα αντίστοιχης ισχύος σε φωτοβολταϊκό πάρκο ενεργειακής κοινότητας, συμψηφίζοντας την κατανάλωσή τους με την παραγόμενη ενέργεια του πάρκου (όπως προβλέπεται από το νέο θεσμικό πλαίσιο για τις ενεργειακές κοινότητες).
[7] Από 1/1/2021 είναι σχεδόν σίγουρο ότι τα φωτοβολταϊκά για αυτοπαραγωγή θα συγκαταλέγονται στις επιλέξιμες τεχνολογίες του Καθεστώς Επιβολής Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης (δείτε και υποσημείωση ‘4’ παραπάνω)
(energypress.gr)